Жылулықпен және шынайы құрметпен еске аламыз
Әмірлан Айдарбекұлы Құсайынов 1957 жылы 25 қыркүйекте Алматы қаласында лингвист Айдарбек Нұрымұлы Құсайынов пен дәрігер Ғазиза Қасқайқызы Құсайынованың отбасында дүниеге келген.
1979 жылы МИСИ (Мәскеу) ПГС факультетін инженер-құрылысшы мамандығы бойынша үздік бітірді. 1983 жылы ЦНИИСК – те (Мәскеу) «Диссипативті динамика мен жер сілкінісіне төзімділік жүйелерінің дискретті-континуальды модельдері» тақырыбында кандидаттық, ал 1993 жылы докторлық диссертациясын қорғады.
Еңбек жолын 1983 жылы Алматы сәулет-құрылыс институтында (ААСИ) бастады: аға ғылыми қызметкер, ассистент, «Құрылыс механикасы» кафедрасының доценті болып жұмыс істеді.
1987-88, 1991, 1992 жылдары Калифорния университетінде Беркли қаласында (АҚШ), Киото Университетінде (Жапония), Цзилинь университетінде (Қытай) ғылыми тағылымдамадан өтті.
1991 жылдан бастап жыл сайын американдық инженерлер мен құрылысшылар қоғамының толық мүшесі болып сайланды.
1994 жылдан бастап «Құрылыс механикасы» кафедрасының меңгерушісі болып жұмыс істеді.
1995 жылы Қазақстан Жоғары мектебі ғылым академиясының академигі, 1996 жылы Халықаралық Жоғары Мектеп Академиясының академигі болып сайланды.
1995-97 жылдары Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетінде ішкі саясат бөлімі меңгерушісінің орынбасары лауазымында жұмыс істеді, онда білім берудің барлық мәселелеріне жетекшілік етті. Осы жылдары ҚР Министрлер Кабинеті жанындағы мемлекеттік аттестаттау комиссиясы төралқасының мүшесі болды, ЮНЕСКО сарапшысы және Еуропалық білім беру қорының кіші тобының төрағасы болып жұмыс істеді. А. А. Құсайыновтың басшылығымен Қазақстан Республикасында білім беру саласында 43 заңнамалық-нормативтік құжат дайындалып, шығарылды. Әмірлан Айдарбекұлы сол кездегі Қазақстанда жоғары білім беруді реформалаудың бірқатар жаңа бағыттарының тең авторы болды: ЖОО-ларды ірілендіру, білім берудің кредиттік жүйесі, ЖОО-ларды кредиттік қаржыландырудың жаңа тетігі, Еуразиялық университет тұжырымдамасы, Қазақстанда американдық және еуропалық білім беру бағдарламаларын енгізу.
1997 жылы ҚазБСҚА ғылыми-әдістемелік жұмыс жөніндегі проректор болып тағайындалды.
1997 жылы А. А. Құсайынов Қазақстанда алғаш рет АҚШ университеттерінің білім беру стандарттарына сәйкес ағылшын тілінде Жоғары білім (бакалавр және магистр) алуға мүмкіндік беретін Қазақ-Америка университетінің (ҚАУ) бастамасымен ҚР-да жаңадан құрылған Президенті болып сайланады.
2000 жылдың қаңтарында Қазақ мемлекеттік сәулет-құрылыс академиясының ректоры болып тағайындалды, 2002 жылдан бастап Қазақ бас сәулет-құрылыс академиясының (ҚазБСҚА) президенті болды.
2020 жылдан – ҚазБСҚА құрметті президенті.
2000-2001 оқу жылында топырақ, негіз және іргетас механикасы жөніндегі халықаралық қауымдастықтың толық мүшесі болып сайланды. 2001 жылы Түркияда жер сілкінісіне төзімді құрылыс бойынша ғылыми тағылымдамадан өтті.
2002 жылы А. А. Құсайынов Халықаралық Инженерлік академияның академигі болып сайланады, ал 2003 жылы – Ұлттық Инженерлік академияның академигі болып сайланады, 2015 жылы ҚР ҰҒА құрметті мүшесі болады.
2003 жылдың ақпанында Әмірлан Айдарбекұлының күш-жігерінің арқасында ҚАУ мектебі ЮНЕСКО-ның қауымдастырылған мектебі мәртебесіне ие болды.
2007 жылы ҚазБСҚА мен ҚАУ бірыңғай оқу-ғылыми-өндірістік кешен ретінде университет нысанындағы халықаралық білім беру корпорациясын құрды. Идея Әмірлан Айдарбекұлы Құсайыновқа тиесілі болды, оның нәтижесінде ЖОО дамудың жаңа кезеңін алды. А.А. Құсайынов ЖОО-ның әлеуметтік-экономикалық даму стратегиясында кадр саясатын жетілдіруге, ЖОО-ны цифрландыруға, оқу процесі мен практикасын ұйымдастыруға бағытталған міндеттер қойылды, олар кейіннен ЖОО-ның әлеуметтік ортаның сыртқы жағдайларына жұмсақ бейімделуіне ықпал етті.
2007 жылдың қараша айында Барселонадағы ЮНЕСКО-ХАА Аккредиттеу Кеңесі ҚазБСҚА-ның «Сәулет бакалавры» бағдарламасын аккредиттеу туралы шешім қабылдады. 2008 жылғы 7 мамырда ЮНЕСКО-ХАА комиссиясының бас репортері Фернандо Рамос Қазақ бас сәулет-құрылыс академиясының президенті Әмірлан Айдарбекұлы Құсайыновқа ҚазБСҚА білім беру бағдарламаларының сапасының халықаралық стандарттарға сәйкестігін растайтын сертификат табыс етті.
2009 жылы Еуразияның сәулет-құрылыс және дизайн мектептерінің халықаралық фестивалін бастады және басқарды, ол тұрақты негізде өткізіле бастады. 10 жыл бойы халықаралық білім беру корпорациясының (ХОК) құрамына кіретін Қазақ бас сәулет-құрылыс академиясы (ҚазБСҚА) өзінің базасында Еуразияның сәулет, құрылыс және дизайн саласындағы жетекші мамандарын біріктіреді. Содан бері фестиваль әлемнің түкпір-түкпірінде жүріп, тұрақты түрде өсіп, кеңейіп, өте қысқа уақыт ішінде халықаралық қауымдастықтағы ең маңызды іс-шаралардың біріне айналды.
2018 жылдың қазан айында Әмірлан Айдарбекұлы ҚазБСҚА-ны одан әрі дамыту стратегиясының негізін қалаған Қазақстандағы сәулет-құрылыс білімін дамытудың жаңа кезеңінің тұжырымдамасында баяндай отырып, ҚазБСҚА-ны дамытудың жаңғыртылған бағытын айқындады.
Халықаралық білім беру жүйесін, әлем университеттерінің тәжірибесі мен жетістіктерін зерделеу мақсатында Әмірлан Айдарбекұлы әлемнің 46 елінен 70 университетке барды.
Әмірлан Айдарбекұлы басшылық еткен жылдары оның өтініші бойынша ҚазБСҚА мен ҚАУ-да ғана емес, сонымен қатар қазіргі білім беру жүйесінде де түбегейлі өзгерістер болды, олар кейіннен жалпы елдегі білімге оң әсер етті. Әмірлан Құсайыновтың басшылығымен ҚазБСҚА сәулет және құрылыс саласындағы «бас» Академия мәртебесіне ие болды, мемлекеттік аттестаттаудан және аккредиттеуден өтті. ҚазБСҚА өз құрамына лицей, кәсіптік мектеп, колледж, бакалавриат, магистратура, аспирантура, докторантура және қосымша білім беруді қоса алғанда, көп деңгейлі білім беру мекемесіне айналды. ҚазБСҚА Әмірлан Айдарбекұлының бастамасымен Қазақстанда халықаралық білім беру стандарттарын, оның ішінде Кредиттік оқыту жүйесін ресми түрде енгізген алғашқы ЖОО болды. Амирлан Құсайыновтың басшылығымен ҚАУ көп деңгейлі білім беру кешені (балабақша-мектеп-колледж-бакалавриат-магистратура) бола отырып, посткеңестік кеңістіктегі американдық колледждер мен университеттер қауымдастығына қабылданған алғашқы университет болды.
А. А. Құсайынов құрылыстардың динамикасы мен жер сілкінісіне төзімділігі, дискретті-континуальды диссипативті жүйелер механикасы саласындағы танымал ғалым және инженерлік құрылымдарды динамикалық есептеудің балама әдістерінің авторы. Оның басшылығымен еліміздің талантты жас ғалымдары мен өндірушілерінің тұтас бір тобы өсіп, ғылым мен өнеркәсіп саласына қосылды.
А. А. Құсайынов-150-ден астам ғылыми-әдістемелік және қоғамдық-Эдукологиялық еңбектердің, оның ішінде 105 ғылыми және 38 әдістемелік жұмыстардың, 4 монографияның, 4 оқулықтың, 4 томдық орыс-ағылшын-қазақ сөздігінің, 10 авторлық куәліктер мен патенттердің авторы. Шетелде ағылшын тілінде екі рет қайта басылған «Құрылыстардың динамикалық есептеулеріндегі ішкі үйкелісті есепке алу әдістері» монографиясының авторы (А. и. Цейтлинмен бірлесіп жазған – 16 п. л.): Oxford және balkema баспаларында; Калифорниядағы жер сілкінісіне төзімді құрылысты зерттеу жөніндегі халықаралық орталықтың (Беркли қ.) еңбектерінде жарияланған ағылшын тіліндегі «Тербелістердің суперпозициясының стандартты әдісіне балама» монографиялары (Рэй Клофпен бірлесіп жазған).
Әмірлан Құсайынов-техника ғылымдарының докторы, профессор, ҚР Ұлттық Ғылым Академиясының (ҚР ҰҒА) құрметті мүшесі, американдық инженерлер мен құрылысшылар қоғамының және Топырақ механикасы, негіздер және Іргетас құрылысы жөніндегі халықаралық қауымдастықтың толық мүшесі, Қазақстан Республикасы Жоғары мектебінің Ғылым Академиясының академигі, Халықаралық Инженерлік академияның академигі, Ресей сәулет және құрылыс ғылымдары академиясының шетелдік академигі (РААСН), Қазақстанның құрметті құрылысшысы.
ҚР Президенті Н.Ә. Назарбаевтың Алғысымен, Білім берудегі Еуропалық стандарттарға сәйкестігі үшін Еуропалық сапа дипломымен, Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 10 жылдығына арналған мерейтойлық медальмен, Қазақстан темір жолдарының 100 жылдығына арналған мерейтойлық медальмен, Қазақстан Сәулетшілер одағының Алтын медалімен, «ҚР Ұлттық Инженерлік Академиясының 15 жылдығы» төсбелгісімен, «Қазақстан Республикасы Ұлттық Инженерлік Академиясының 15 жылдығы» медалімен марапатталған оларға Т.К. Басенова, медальмен және орденмен. А. Байтұрсынова, Қырғызстан Сәулетшілер одағының алтын медалі, «Қазақстанның құрметті құрылысшысы» атағының иегері.
Өмір бойына жалғасқан бір сәт...
Кітап оның 65 жылдық мерейтойына орай Әмірлан Айдарбекұлы Құсайыновты еске алуға арналған.
Кітапта техника ғылымдарының докторы, Қазақстан Республикасы Ұлттық Ғылым академиясының құрметті мүшесі, американдық инженерлер мен құрылысшылар қоғамының толық мүшесі, Ресей сәулет және құрылыс ғылымдары академиясының шетелдік академигі Әмірлан Айдарбекұлы Құсайыновтың өмір жолы, оның білім беру саласына және Қазақстан Жоғары мектебінің, Қазақ бас сәулет-құрылыс академиясының және Қазақ-Америка университетінің дамуына қосқан зор үлесі туралы баяндалады.
Көңіл айту
